Çok Kullanılan Bazı Bitkisel Ürünlerde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Konular

Çoğumuz bitkileri zararsız olarak değerlendiririz ancak bu her zaman böyle değildir. Bitkiler içinde de çok zehirli olanlar olduğu gibi, tek başına tüketildiklerinde zararsız olmalarına, hatta çok faydalı olmalarına rağmen başka bitkilerle bir araya geldiklerinde ciddi tehlike oluşturanlar da vardır. Ayrıca bitkilerin tüketilecek miktarları da çok önemlidir. Belirli bir miktar çok faydalı olabilir ama biraz fazlası tam tersi, zararlı duruma gelebilir. Bir diğer önemli konu, bitkilerin tıbbi ilaçlarla etkileşimi konusudur. Bu bakımdan da dikkatli olunmalıdır. Bazı durumlarda bitki, ilacın gücünü yok edebilir, bazı durumlarda da tam tersine aşırı güçlendirerek onu potansiyel olarak toksik (zararlı) duruma getirebilir. Bu bakımdan bitkiler konusunda çok dikkatli olunmalı, bitki içerikli herhangi bir ürün kullanmadan önce mutlaka işin uzmanı ile istişare edilmelidir.

İşte yaygın kullanılan bazı bitkiler ve onlar hakkında bilinmesi gerekli bilgiler:

Sarı Kantaron

Bu popüler bitki genellikle depresyon, anksiyete ve uyku problemleri için alınır. Ancak fazlası baş ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi ve ağız kuruluğu gibi yan etkilere neden olabilir. Ayrıca kalp ilaçlarından antidepresanlara ve hatta doğum kontrol haplarına kadar belirli ilaçlar ile birlikte alındığında ciddi sorunlara yol açabilir. Bu bitkinin bazı kemoterapi uygulamalarının etkisini azalttığına dair bilimsel veriler vardır.

Kava biberi

Genellikle, kaygı ve uykusuzluğa yardımcı olması için alınır. Ancak yanlış kullanımı hepatit gibi karaciğer problemlerine neden olabilir. Bu yüzden karaciğer veya böbrek problemleriniz varsa bunu kullanmak emniyetli olmayabilir. Kava ayrıca alkol alırsanız veya yatıştırıcı özellikli başka ilaçlar alırsanız, tehlikeli olabilir.

Ginkgo

Genellikle hafızayı güçlendirmek ve beyin fonksiyonlarını düzeltmek içi kullanılır. Ancak ginkgo kanınızı sulandırabilir ve kanamaya neden olabilir. Kan inceltici ilaçlar kullanıyorsanız bu özellikle risklidir.

Arnika

Bu bitkiden elde edilen yağın cilde sürülmesinin, şişlik ve ağrıların yanı sıra morarmadan kaynaklanan ağrıyı hafifletmeye yardımcı olduğuna inanılıyor. Kabızlığa yardımcı olmak için kullananlar da var. Ancak bitkiyi yemek kan basıncınızı arttırabilir ve hızlı bir kalp atışına ve nefes darlığına neden olabilir. Aşırısı karaciğerinize zarar verebilir, hatta ölüme dahi neden olabilir.

Zencefil

İnsanlar zencefili ameliyat, kemoterapi veya hareket hastalığının (araba tutması) neden olduğu mide bulantısını bastırmak için kullanırlar. Bazen artrit veya diğer eklem ağrılarını tedavi etmek için de kullanılır. Ancak zencefil kan pıhtılaşması, kalp ritimleri, kan basıncı ve kan şekeri seviyelerinde sorunlara neden olabilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız veya şeker hastalığınız varsa, bunu almadan önce işin uzmanı ile istişare edin.

Altınmühür

Yerli Amerikalılar arasında uzun bir geçmişi olan bu bitki kabızlık ve soğuk algınlığı, göz enfeksiyonları ve hatta kanser tedavisi için kullanılmaktadır. Ancak altınmühür kalbinizin ritmini ve kanın pıhtılaşmasını etkileyebilir ve kan basıncınızı düşürebilir. Kan pıhtılaşma problemleriniz varsa veya tansiyon ilaçları kullanıyorsanız dikkatli olmalısınız.

Aloe Vera

Bu bitkiyi veya reçinesini cildinizdeki yanık veya yaraya sürmek, iyileşmesine yardımcı olabilir. Ancak özellikle ağızdan fazla miktarlarda alınması anormal kalp ritmine ve böbrek sorunlarına neden olabilir. Şeker hastalığınız varsa, kan şekeri seviyenizi de kritik düzeye düşürebilir.

Efedra Bitkisi

Ma huang, deniz üzümü, alyanak vs olarak da bilinen bu bitki, Çin ve Hindistan'da öksürük, baş ağrısı, soğuk algınlığı ve astım semptomlarını tedavi etmek için binlerce yıldır kullanılmaktadır. Daha yakın zamanlarda, insanların kilo vermesine yardımcı olmak için çok yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Ancak araştırmalar efedranın kalp problemleri ve felç olasılığını artırabileceğini ve kalp atış hızı ve kan basıncında ciddi artışa neden olabileceğini göstermektedir. Ayrıca birçok kalp ilacı ile muhtemel ölümcül etkileşimleri konusunda uyarılar da vardır. FDA, efedrayı bir besin takviyesi olarak yasakladı, ancak yine de bazı bitki çaylarında bulunabilmektedir.

Ginseng

Enerji, diyabet, dolaşım bozukluğu, felç, bağışıklığı artırmak başta olmak üzere çok sayıda rahatsızlıkta kullanılmaktadır. Son elli yılın en dikkat çeken bitkilerinden biridir. Ancak aşırı miktarlarda kullanımı kan şekerinin düşmesine, damar yırtılmasına, kanamaya vs. neden olabilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız çok daha dikkatli olmalısınız. Ginseng birçok özelliği itibarı ile çok faydalı olmasına rağmen hem ilaçlarla ve hem de bazı diğer bitkilerle birlikte kullanımı sorunlara yol açabilmektedir. Ginsengli bir bileşenin içeriği hem miktar ve hem de diğer bileşenler açısından çok iyi hazırlanmalıdır.

Karayılan otun (Düğün çiçeği familyası)

Bu bitki genellikle sıcak basmaları ve gece terlemeleri gibi menopoz semptomlarını yatıştırmak için kullanılır. Bazı kadınlar PMS'ye yardımcı olması için de bu bitkiyi kullanmaktadır. Ancak, karaciğer problemleri olanların kullanmaması gerekir. Ciddi hepatotoksite potansiyeli vardır. Ayrıca, meme kanseri gibi bazı kanser türleri olanlar veya bu tür kanserleri atlatmış olanlar bu bitkinin kullanımı konusunda çok dikkatli olmalıdır.

Sarımsak

Yüksek tansiyon, soğuk algınlığı, kalp ve şeker hastalığı başta olmak üzere çok sayıdaki rahatsızlıkta yaygın şekilde kullanılmaktadır. Sarımsak çoğumuz için güvenlidir ancak özellikle kan sulandırıcı alanların sarımsak ve sarımsak ürünlerini tüketmeden önce durumlarını hekimleri ile görüşmelerinde fayda vardır. Kalp problemleri için kan inceltici ilaçlar alıyorsanız, kanama riskini arttırabilir.

 

Meyan kökü

Meyan kökü öksürük, mide ülseri, bronşit, enfeksiyonlar ve boğaz ağrısını tedavi etmek için yaygın şekilde kullanmaktadır. Ancak fazla kullanımı tansiyonunuzu yükseltebilir ve kalp ritminde sorunlara neden olabilir, bu nedenle kalp problemleriniz varsa kullanmadan önce doktorunuza danışın. Aşırı miktarları da böbrek hastalığı olan kişiler için sorunlara neden olabilmektedir.

Isırgan otu

Isırgan otunun alerji ve artrit, böbrek ve mesane taşları ve idrar yolu enfeksiyonlarına yardımcı olduğu düşünülmektedir. Bazı insanlar hem kepekle savaşmak ve hem de saç dökülmesini engellemek için ısırgan tohumu yağını kafalarına sürerler. Ancak ısırgan otunu kullanırken hem miktar ve hem de birlikte kullanılan diğer bitkisel içerikler açısından çok dikkatli olunmalıdır. Aşırısı vücutta su tutulması ve ödeme neden olabilmektedir. Bundan dolayı mesela kalp veya böbrek sorunları nedeniyle vücudunuzda ödem varsa veya diüretik kullanıyorsanız, ısırgan otu kullanmada çok dikkatli olmanız gerekir.

 

Kasımpatı

Kasımpatı çiçeği en çok migren, alerji ve artrit tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak özellikle kalp ve karaciğer hastalığı olanlar ile kan hastalıkları olan kişilerde pıhtılaşma sorunlarına yol açabilir. Bu bakımdan bu çiçeği uzman denetimi olmadan hiçbir şekilde kullanmak doğru değildir.

 

SONUÇ: Bazı bitkiler konuyla ilgili ciddi akademik bilgi ve birikiminiz yoksa sağlığınıza ciddi zarar verme potansiyeline sahiptirler. Bu sebeple kullanım miktarları ve ne tür bileşenler ile birlikte ve hangi formlarda kullanılabileceği konusu çok önemlidir. Kulaktan dolma, eğitimsiz insanlardan edindiğiniz bilgiler size ciddi hatalar yaptırabilir. Tıbbi ilaçları nasıl ki hekim tavsiyesi ve reçetesi ile kullanıyorsak, tıbbi bitkileri de aynı şekilde uzman tavsiyesi ve gözetimi altında kullanabiliriz. Yoksa faydadan çok, zarar görebiliriz.